O wyścigach - FAQ

Do 1990 roku hodowlą folblutów i arabów w Polsce zajmowały się w 99 procentach stadniny państwowe. Hodowców prywatnych można było policzyć na palcach jednej ręki. Sytuacja ta zmieniła się w ciągu ostatniego 15-lecia. Większość państwowych stadnin koni pełnej krwi angielskiej: Widzów, Strzegom, Kozienice, Iwno, Stubno, Jaroszówka, Moszna przeszła w prywatne ręce. Jaroszówka, gdzie wyhodowane zostały tak dobre konie jak Omen, derbista Diablik (1988), Dietmar, Susy, Upsala, derbistka Kombinacja (2001) i ostatnio derbistka z 2010 r. Infamia, od dwóch lat nie prowadzi już działalności hodowlanej pod kątem wyścigów. Z pozostałych najlepiej radzi sobie dominujące niegdyś Golejewko. Natomiast Krasne i Państwowe Stado Ogierów w Łącku próbują się odnaleźć w nowych realiach rynkowych.
Z hodowców prywatnych najlepszymi są obecnie: Andrzej Zieliński, prowadzący od 15 lat stadninę w Nowej Wronie k. Nasielska i zadomowiony w Polsce Hindus Kishore Mirpuri. W poprzednich latach rej wodzili państwo Barbara i Marian Pokrywkowie z Jeleniej Góry oraz Janusz Romanowski (Polska Korporacja Inwestycyjna SA) i Bogdan Toamszewski (Damis). Sukcesy osiągał też Stanisław Guła.
Jeśli chodzi o państwowe stadniny arabskie, to nadal w wyścigowej w czołówce utrzymuje się Janów Podlaski, ale stracił dominację, którą miał w latach 2009-2011. Natomiast słabnie z roku na roku pod względem wyścigowym Michałów. Z prywatnych hodowców wyróżniają się Jan Głowacki (ośrodek hodowlano-treningowy w Nowej Małej Wsi koło Kampinosu) i Zbigniew Górski (stadnina w Skułach k. Warszawy).
Polscy prywatni właściciele najchętniej kupują ostatnio młode folbluty (roczniaki) za granicą, przede wszystkim w Irlandii, Niemczech, Francji i Włoszech. Natomiast rynkiem zbytu dla koni polskiej hodowli okazał się… Kazachstan, gdzie w ciągu ostatnich kilku lat trafiło już ok. 250-300 koni biegających wcześniej na torze w Warszawie. Wiele najlepszych koni polskiej hodowli zostało sprzedanych do Czech. Największą sławę w ostatnich sezonach zdobyły wyhodowany w Mosznej Tiumen, który trzykrotnie wygrał Wielką Pardubicką (2009-2011) i niepokonany w 13 startach Age of Jape (hodowli PKI SA), zwycięzca Derby w Pradze i Bratysławie w 2009 roku.

Duży wpływ na wyniki uzyskiwane przez folbluty i araby w wyścigach ma ich zdrowe odchowanie w stadninach. Odpowiednie karmienie w różnych fazach rozwoju źrebięcego, właściwa opieka medyczna, warunki swobodnego ruchu na pastwiskach i padokach, a także klimat rzutują na wyścigowe kariery. Okres źrebięcy kończy się zazwyczaj przypadku folblutów po ukończeniu 16-18 miesięcy, a arabów 2,5 roku. Wtedy zaczyna się ich zajeżdżanie, czyli przysposabienie do zgody na wędzidło, siodło i przede wszystkim jeźdźca na grzbiecie. Dopiero zajeżdżone, czyli posłuszne jeźdźcom konie, zostają stopniowo wdrażane do treningu, który polega głównie na stępowaniu w maszynie zwanej karuzelą oraz na tzw. kentrach na torze roboczym na Służewcu. W ośrodkach prywatnych także są karuzele, ale konie często galopują tam również w terenie, w lesie lub po polach.
Zanim koń po raz pierwszy wyjdzie do startu na Służewcu powinien odbyć kilka ostrych galopów na trawiastej bieżni wyścigowej. Często zdarza się, że debiuty koni trenowanych poza Służewcem mają na celu jedynie zapoznanie się z torem wyścigowym. Oczywiście, od tej reguły zdarzają się wyjątki. Już nieraz wygrywały na Służewcu debiutujące konie, przygotowywane gdzieś w kraju.

Właściciel, który chce, aby jego koń (konie) mógł brać udział w wyścigach musi go zgłosić do działu techniczno-selekcyjnego Polskiego Klubu Wyścigów Konnych do 31 stycznia danego roku, a także zarejestrować nazwę i barwy swej stajni. Podczas gonitw jeźdźcy są ubrani w kurtki (kamzoły) i czapeczki w tych barwach, co ułatwia widzom identyfikację uczestników wyścigów. Konie, które nie zostały zgłoszone do danego sezonu w normalnym trybie, mogą brać udział tylko w gonitwach rangi międzynarodowej.
Sezon na Służewcu zaczyna się w kwietniu i trwa zazwyczaj do listopada/grudnia. Mityngi organizowane są głównie w soboty i niedziele.

Konie pełnej krwi angielskiej są większe i potężniejsze. Niektóre mierzą w kłębie (od podnóża do nasady szyi) nawet powyżej 170 cm, a w popręgu (obwód klatki piersiowej) nawet powyżej 190 cm. Największe araby mają ok. 160 cm w kłębie i ponad 180 cm w popręgu.
Folbluty są też zdecydowanie szybsze od arabów. Na dystansie 1600 m osiągają czasy lepsze od 13 do 20 sekund, w zależności od stanu toru. Na klasycznym dystansie 2400 m różnica ta wynosi już najczęściej ponad 20 s. Taka też jest różnica rekordów toru na 2400 m – 2’28 (folbluty) i 2’44,5 (araby).
Folbluty rozpoczynają karierę w wieku dwóch lat, ale nie wszystkie dojrzewają tak samo szybko. Dlatego hodowcy dzielą je na wczesno i późno dojrzewające, co oczywiście ma również wpływ na wyniki na torze. Co prawda trenerzy uważają, że jeśli folblut ma zadatki na dobrego wyścigowca, zazwyczaj ujawnia je już w wieku dwuletnim. Jednak nieraz się zdarzało, że konie świetne na początku kariery, nie zaliczały się do czołówki w następnych sezonach, a te, które startowały z niższego pułapu, były jak wino, czym starsze, tym lepsze. Takim koniem był na przykład dwukrotny zwycięzca Wielkiej Warszawskiej San Luis (2005-06), który swe największe sukcesy osiągnął w wieku pięciu i sześciu lat. Dopiero za czwartym razem, czyli w wieku sześciu lat wygrał tę prestiżową gonitwę w 2009 roku dzielny i szybki Hipoliner.
Niektóre folbluty rozpoczynają karierę w wieku trzech lub nawet czterech i więcej lat. Późne debiuty wynikają najczęściej z późnego dojrzewania lub kontuzji, które muszą być całkowicie wyleczone, żeby koń mógł wyjść do startu. Świetnym koniem, który po kilku operacjach doszedł w wieku pięciu lat do wysokiej formy i wygrał Wielką Warszawską, był w 2008 roku Merlini.
Polskie araby zaczynają się ścigać w wieku trzech lat (w Rosji biegają już dwulatki), ale zdarzają się także debiuty w wieku czterech i wiecej lat. W porównaniu z folblutami, araby odznaczają się większą wytrzymałością. Dlatego część z nich po zakończeniu przygody z wyścigami kontynuuje karierę w rajdach sportowych, rozgrywanych na dystansach od 40 do 120 km.

Podstawowym, a w przypadku młodych koni, zarówno folblutów i arabów, jedynym systemem selekcji jest rywalizacja w grupach. Przed debiutem wszystkie konie zaliczone zostają do II grupy. Zwycięzca gonitwy przechodzi do I grupy i w kolejnych startach jego przeciwnikami są konie mające na koncie wygrany bieg. Kolejna wygrana daje awans do poza grupowej kategorii B, a następnie do kategorii A. Koń może wystartować w wyścigu grupy wyższej od tej, w której się znajduje. Odwrotna sytuacja nie jest możliwa. Wszystkie ogiery niosą jednakową wagę, na którą składa się ciężar jeźdźca i sprzętu (w tym odważników). Klacze angielskie korzystają z 1 kg ulgi wagi, a arabskie niosą 2 kg mniej od ogierów.
Konie starsze kwalifikowane są do grup na podstawie wyników w poprzednich latach, a najsłabsze rozpoczynają sezon od III grupy. W przeciwieństwie do młodych, mogą one występować w grupie bezpośrednio niższej. Niosą wtedy dodatkową wagę, której wielkość (od 1 do 3 kg) zależna jest od dystansu gonitwy. Pin Up Bet

Oprócz grupowych, na Służewcu rozgrywane są wyścigi handikapowe, w których mogą biegać konie różnych grup, a szanse wyrównywane są wagą. Dwa konie z tej samej grupy mogą nieść różną wagę, którą ustala handikaper w zależności m. in. od lokat zajmowanych w poprzednich startach. Różnica wagi pomiędzy najlepszym i najsłabszym koniem może wynosić nawet kilkanaście kilogramów. Handikaper dodaje i odejmuje wagę dla każdego konia wedle własnego uznania, biorąc pod uwagę, z jakimi rywalami się ścigał, i na jakim dystansie. Przykładowo, jeśli koń z niższej grupy wygra lub zajmie wysokie miejsce w wyścigu poza grupowym kategorii B, jego waga w handikapie generalnym może wzrosnąć nawet o kilkanaście kg. Najbardziej spektakularnym przypadkiem tego rodzaju w sezonie 2010 było zwycięstwo konia czwartej grupy Sokoła w gonitwie o Nagrodę Pink Pearla (kat. B). Za ten wyczyn jego waga w handicapie wzrosła o 15 kg. Natomiast gdyby wygrał ten wyścig zaliczany do czołówki Invisible Dubai, handikaper dodałby mu najwyżej 1 kg albo wcale, gdyż ścigał się z teoretycznie dużo słabszymi rywalami.

Dwuletnie konie biegają głównie na dystansach 1000 i 1200 m. Organizowana jest też niewielka liczba gonitw na 1300 i 1400 m, oraz na 1600 m (Nagroda Mokotowska), która wyłania tzw. zimowego kandydata na Derby. Rywalizują w niej najlepsze ogiery. Dwulatki mogą rywalizować ze starszymi końmi tylko raz, w biegu o Nagrodę Criterium, rozgrywanym na 1300 m.
Starsze folbluty pokonują zwykle od 1200 do 2400 m. Pojedyncze gonitwy odbywają się na 2600, 2800 i 3200 m. Najważniejsza w sezonie próba selekcyjna dla koni trzyletnich, czyli Derby, odbywa się na dystansie 2400 m. Uczestnicy głównej porównawczej gonitwy dla koni trzyletnich i starszych – Wielkiej Warszawskiej – mają do pokonania 2600 m.
Najkrótszy obecnie dystans dla arabów wynosi 1400 m, jednak większość wyścigów rozgrywa się na dystansach o 200, 400 i 600 m dłuższych. Konie wyższych grup biegają do 3 km. Na takim właśnie dystansie rozgrywane są Derby dla czteroletnich arabów (tylko dla koni wpisanej do Polskiej Księgi Stadnej PASB). Do gonitwy o Nagrodę Porównawczą na 2400 m dopuszczone są konie wszystkich roczników (PASB).
Uwaga! Szczegółowo dystanse, na jakich rywalizują folbluty i araby, zostaną też omówione w części poświęconej poszczególnym rocznikom.

Przy każdej gonitwie podawana jest planowana godzina jej rozpoczęcia, dystans, a następnie lista startowa. Przy nazwie konia umieszczony jest jego numer startowy, płeć, maść, wiek, pochodzenie (nazwy ojca i matki), nazwa hodowcy, nazwisko trenera oraz jeźdźca mającego go dosiadać, a także waga, którą poniesie. Pod nazwiskiem dżokeja widnieją czasem informacje dodatkowe. Zwykle o tym, że jeździec nie będzie posiadał bata, że koń, ma ograniczone pole widzenia w jednym oku lub że pobiegnie w okularach.
Pole widzenia wierzchowca jest znacznie większe niż u ludzi, zaś jego psychika odznacza się wyjątkową wrażliwością. Te dwie cechy łącznie objawiają się płochliwością. W celu jej ograniczenia stosuje się okulary. Nie przypominają one ludzkich. Jest to coś na kształt worka wciąganego na łeb zwierzęcia. Otwory na oczy są częściowo przesłonięte, aby koń widział tylko do przodu.

Określany jest przed rozpoczęciem każdego dnia wyścigowego i podawany do publicznej wiadomości przez spikera. Nie wyklucza to późniejszych modyfikacji, gdy zmienią się warunki atmosferyczne. Wyróżnia się sześć podstawowych rodzajów toru, które podajemy w kolejności od najbardziej suchego.
– twardy (0,1-1,5)
– lekki (1,6-2,5)
– lekko elastyczny (2,6-3,2)
– elastyczny (3,3-4)
– mocno elastyczny (4,1-5)
– ciężki (powyżej 5)Konie najszybciej biegają po torze lekkim, a najwolniej po ciężkim. W przypadku długotrwałej suszy tor może być twardy. Taki jego stan jest bardzo niekorzystny dla zdrowia zwierząt. Organizatorzy starają się nie dopuścić do takiej sytuacji i polewają wtedy bieżnię wodą. Bezpośrednio po ulewnym deszczu tor lekki lub lekko elastyczny może zamienić się w śliski (już nie suchy, a jeszcze nie elastyczny). Późną jesienią, gdy pojawią się przymrozki, tor może być zmrożony, a po opadach śniegu – ośnieżony. Tor zmrożony ma charakter podobny do twardego, ale ze względu na śliskość konie biegają po nim wolniej niż po lekkim i lekko elastycznym. Tor ośnieżony przypomina nawierzchnię mocno elastyczną, ciężką, a po obfitych opadach nawet bardzo ciężką.

Wartości podane w nawiasach po wyniku gonitwy to tzw. ćwiartki. Określają one czas przebycia kolejnych 500 m, mierzony prowadzącemu w danym momencie koniowi. Pierwsza ćwiartka może być niepełna, przykładowo 300 m na dystansie 1800 m. Tempo ćwiartek jest bardzo istotne i dostarcza istotnych informacji o koniach. Przy mocnym tempie biegu, gdy każda kolejna ćwiartka jest wolniejsza od poprzedniej, więcej szans na sukces mają wierzchowce wytrzymałe. Gdy tempo w dystansie jest wolne, wtedy większe szanse mają konie szybkie, potrafiące znacznie przyspieszyć na prostej finiszowej. Konie posiadające dużą szybkość i wytrzymałość zdarzają się rzadko i wygrywają najważniejsze wyścigi. Mówi się o nich, że są klasowe.

Pod względem uzdolnień wyścigowych konie są dzielone tradycyjnie na flyery i stayery. Pierwsze odznaczają się dużą szybkością, czyli speedem. Biegają lepiej na dystansach od 1000 do 1600 m. Flyery, które specjalizują się na dystansach 1200-1300 m nazywane są też sprinterami.Stayery to konie, którym nie mają wrodzonej szybkości, ale ten brak nadrabiają wytrzymałością, która pozwala im wygrywać gonitwy na długich dystansach. Nie mają one większych szans z flyerami na dystansach do 1600 m, chyba że tor jest bardzo ciężki. Natomiast flyery mogą wygrywać z stayerami także na długich dystansach, jeśli w wyścigi rozgrywane są w wolnym tempie, co na Służewcu zdarza się dosyć często.Powyższy podział jest płynny. Od doświadczenia oraz wyczucia trenerów i dżokejów zależy rozpoznanie uzdolnień koni. Nie jest to wcale proste. Nieraz zdarzało się, że dopiero po Derby, albo nawet później, gdy jakiś koń ukończył cztery lata, trenerzy odkrywali, że powinien on jednak biegać najdalej do 1600 m.

Podawane są w specjalnym biuletynie, publikowanym przed każdym sezonem przez spółkę Służewiec Tory Wyścigów Konnych. Podawane są tam trzy wymiary: wysokość konia w kłębie, obwód klatki piersiowej i obwód lewej nogi nad pęciną, np. 160-180-20.
Niski wzrost nie dyskwalifikuje konia, jeżeli inne wymiary pokazują, że jest wystarczająco silny. Konie wysokie są cięższe, zatem doprowadzenie ich do szczytowej formy wymaga więcej czasu. Dlatego często słabo wypadają w debiucie i lepiej wypadają w kolejnych startach, czym zaskakują publiczność. Ze względu na większą masę, mają przeważnie mniej szybkości. Ich zaletą jest wytrzymałość, tymczasem o wyniku biegu na 1000 m często decyduje start. Ciężkie konie mogą w początkowej fazie gonitwy tracić sporo odległości, do odrobienia których potrzebny jest dłuższy dystans.
Obwód klatki piersiowej mówi o sile konia, stopniu rozwoju fizycznego, pojemności płuc, ale może też informować o tkance tłuszczowej przeszkadzającej w bieganiu. Jeśli koń jest szczupły, wyniki można interpretować jednoznacznie i raczej na jego niekorzyść. Przy dużym obwodzie klatki należy konia koniecznie obejrzeć i ustalić przyczynę.
Optymalna różnica pomiędzy wysokością, a obwodem klatki wynosi dla ogierów 19-21 cm, zaś dla klaczy 22-25 cm. Minimalna różnica pozwalająca uznać konia za prawidłowo zbudowanego wynosi odpowiednio 16 i 19 cm, a w przypadku najwyższych wierzchowców nawet nieco mniej. Im bowiem koń jest wyższy, tym różnica może być mniejsza.
Obwód nogi jest bardzo ważnym wymiarem, gdyż w znacznym stopniu decyduje o sile konia. Rzadko zdarza się, by dobrze biegał ogier o obwodzie mniejszym niż 19,5 cm, a klacz o obwodzie poniżej 19 cm. Istnieją oczywiście wyjątki. Koń musi być proporcjonalny, więc gdy jest lżejszy, może mieć cieńszą nogę.
Analizując wymiary trzyletnich koni trzeba je porównywać z ubiegłorocznymi. Jeśli koń sporo urósł i zwiększyły się jego pozostałe wymiary, to istnieje szansa na poprawę wyników. Niepokojącym objawem może być spadek obwodu klatki piersiowej lub nogi. Oznacza to, że koń nie rozwinął się i może mieć kłopoty w rywalizacji z powodu niedoboru siły. Obawy te nie dotyczą wierzchowców, które rok wcześniej miały widoczny brzuch. Tym utrata kilku centymetrów może pomóc w karierze.

Negatywny wpływ na karierę konia mają różnego rodzaju urazy, kontuzje i choroby. Jednym z częstszych problemów są tzw. bukszyny, czyli zapalenie okostnej nadpęcia, które najczęściej występuje u młodych koni, rozpoczynających mocniejsze treningi. Powodem tego schorzenia jest zazwyczaj nadmierne i powtarzające się obciążenie pracą. Szybko wykryte bukszyny nie są poważną dolegliwością, jednak wierzchowiec musi zostać wyłączony z treningów na kilkanaście dni. Nieleczone mogą prowadzić do poważniejszych kontuzji, takich jak zapalenie ścięgna. Znacznie poważniejszą chorobą jest ochwat – niezakaźne zapalenie tworzywa kopytowego. Może powstać w wyniku zbyt długiego transportu konia lub przeciążenia galopowaniem po twardym torze. Może być także wynikiem zatrucia, bądź ciężkich chorób wewnętrznych. Ochwat jest dla konia ogromnie bolesny i może prowadzić do poważnej deformacji kopyta. W przypadku podejrzenia występowania ochwatu należy natychmiast wezwać weterynarza. Koń podczas leczenia musi być całkowicie odstawiony od pracy, leczenie można wesprzeć umieszczając go w boksie o miękkiej wyściółce (piasek lub trociny) i poddając chłodzącym kąpielom. Jeśli nie zostanie wyleczony w przeciągu kilku dni, to zmiany przewlekłe są już niestety nieuleczalne i mogą prowadzić do kulawizny. Tzw. „urwanie się” konia oznacza w większości przypadków uraz ścięgna mięśnia nogi. Urwane lub naderwane ścięgna często oznaczają koniec sportowej kariery wierzchowca. Naciągnięte ścięgno goi się długo, ale jest to uraz uleczalny. Największym problemem jest wówczas znaczne ryzyko odnowienia kontuzji po powrocie do wyścigów.

Waga noszona w gonitwie przez konia może być obniżona (ulga wagi) lub podwyższona (nadwyżka wagi) ze względu na:
1) wiek, płeć i rasę konia
2) wyniki osiągane przez konia w gonitwach
3) kategorię jeźdźca.
Klacze pełnej krwi angielskiej w wieku dwóch lat korzystają z 1 kg ulgi wagi, natomiast w wieku od 3 do 6 lat korzystają z ulgi wagi na dystansach:
a) do 1400 metrów włącznie – 1 kg,
b) powyżej 1400 metrów – 2 kg.
Klacze arabskie czystej krwi w wieku od trzech do sześciu lat włącznie korzystają z 2 kg ulgi wagi niezależnie od dystansu przeprowadzanej gonitwy.
W gonitwach przeznaczonych wyłącznie dla klaczy niosą one wagę odpowiadającą ich wiekowi.
Wałachy niosą w gonitwach wagę określoną dla ogierów.
W gonitwach, w których przysługuje ulga wagi ze względu na kategorię jeźdźca, mają zastosowanie następujące ulgi wag:
1) 4 kg – gdy dosiadającym jest uczeń jeździecki,
2) 3 kg – gdy dosiadającym jest starszy uczeń jeździecki,
3) 2 kg – gdy dosiadającym jest praktykant dżokejski,
4) 1 kg – gdy dosiadającym jest kandydat dżokejski.
W gonitwach przeznaczonych wyłącznie dla uczniów jeździeckich obowiązują następujące ulgi wagi:
1) jeżeli uczeń jeździecki nie wygrał jeszcze żadnej gonitwy – wagę, jaką ma nieść dosiadany przez niego koń, obniża się o 2 kg,
2) jeżeli uczeń jeździecki wygrał przynajmniej jedną gonitwę – do czasu wygrania przez niego 10 gonitw, stosuje się 1 kg ulgi wagi.
3. Ulgi wagi, o których mowa w punktach. 1 i 2, nie stosuje się w gonitwach dla koni 2-letnich pełnej krwi angielskiej i 3-letnich koni arabskich czystej krwi.
4. Ulgi wagi ze względu na kategorię jeźdźca nie stosuje się w gonitwach poza grupowych oraz w przypadku jeźdźców z licencją zagraniczną.Jeżeli koń bierze udział w gonitwie dla koni grupy lub kategorii niższej niż grupa lub kategoria, do której został zakwalifikowany niesie nadwyżkę wagi w wysokości:
a) 3 kg – na dystansach do 1400 m włącznie,
b) 2 kg – na dystansach powyżej 1400 m do poniżej 2000 m,
c) 1 kg – na dystansach 2000 m i dłuższych.
W powyższych przypadkach nie stosuje się ulgi wagi ze względu na kategorię jeźdźca.
Jeżeli koń bierze udział w gonitwie dla koni grupy wyższej od grupy, do której został zakwalifikowany, otrzymuje ulgę wagi w wysokości:
1) 3 kg – na dystansach 2000 m i dłuższych,
2) 4 kg – na dystansach poniżej 2.000 m.
Łączna ulga wagi z tytułu kategorii jeźdźca oraz z tytułu startu w grupie wyższej nie może wynosić więcej niż 5 kg.
W niekorzystnych warunkach atmosferycznych (temperatura powietrza poniżej 5° C) komisja techniczna podnosi wagę noszoną przez konie w gonitwach przeprowadzanych systemem grupowym o 1 kg, z wyłączeniem gonitw międzynarodowych.
Konie 2-letnie pełnej krwi angielskiej i 3-letnie konie arabskie czystej krwi we wszystkich gonitwach niosą wagę wieku i nie mogą biegać w grupie niższej niż się znajdują.
W gonitwach kategorii A wszystkie konie niosą wagę wieku.

1. Jeżeli waga, jaką niósł koń w gonitwie, okaże się wyższa niż waga wynikająca z przepisów rozporządzenia lub z warunków tej gonitwy, koń podlega dyskwalifikacji, chyba że różnica wagi nie wyniosła więcej niż 1 kg.
2. Jeżeli waga, jaką niósł koń w gonitwie, okaże się niższa od wagi wynikającej z przepisów rozporządzenia lub z warunków tej gonitwy, koń podlega dyskwalifikacji.

A) na sezon wiosenny przed rozpoczęciem sezonu wyścigowego,
B) na sezon letni po dniu Derby dla koni pełnej krwi angielskiej.
W przegrupowaniu na sezon wiosenny gonitwy poza grupowe dzieli się na kategorie A i B, a grupowe – na I, II i III grupę.
Konie 3-letnie pełnej krwi angielskiej oraz 4-letnie konie arabskie czystej krwi zostają przegrupowane na zasadzie wygranych gonitw w roku ubiegłym w następujący sposób:
1) poza grupami w kategorii A pozostają konie, które w ubiegłym roku wygrały gonitwę kategorii A,
2) poza grupami w kategorii B pozostają konie, które w ubiegłym roku wygrały gonitwę kategorii B,
3) w I grupie pozostają konie, które w ubiegłym roku wygrały gonitwę I grupy lub gonitwę próbną,
4) w II grupie pozostają konie, które w ubiegłym roku wygrały gonitwę II grupy,
5) w III grupie znajdują się konie, które w ubiegłym roku nie wygrały gonitwy II grupy.
Konie 4-letnie i starsze pełnej krwi angielskiej oraz 5-letnie i starsze konie arabskie czystej krwi zostają przegrupowane na zasadzie wygranych gonitw w ubiegłym roku w następujący sposób:
1) poza grupami w kategorii A pozostają konie, które w ubiegłym roku wygrały gonitwę kategorii A,
2) poza grupami w kategorii B pozostają konie, które w ubiegłym roku wygrały gonitwę kategorii B,
3) w I grupie pozostają konie, które w ubiegłym roku wygrały gonitwę I grupy, będąc w I grupie lub kategorii B,
4) w II grupie pozostają konie, które w ubiegłym roku wygrały gonitwę II grupy, będąc w II grupie lub I grupie,
5) pozostałe konie zostają zakwalifikowane do III grupy,
6) koń, który nie wygrał w ubiegłym roku samodzielnie gonitwy, zostaje przesunięty o jedną grupę niżej,
7) koń pełnej krwi angielskiej oraz koń arabski czystej krwi, który wygrał sumę nagród równą lub wyższą od dwukrotnej wartości najniższej pierwszej nagrody kategorii A dla danej rasy, nie zostaje przegrupowany.
8) koń, który wygrał sumę nagród równą lub wyższą niż najwyższa pierwsza nagroda w kategorii B, nie może być przegrupowany niżej niż do II grupy, a koń, który wygrał sumę nagród równą lub wyższą niż podwójna najwyższa pierwsza nagroda w kategorii B, nie może być przegrupowany niżej niż do I grupy.
3-letnie konie arabskie czystej krwi zaczynają biegać od dnia 1 maja w II grupie lub w gonitwach próbnych i do końca bieżącego roku będą przesuwać się w grupach zgodnie z wygranymi gonitwami. Zwycięzca gonitwy próbnej (także łeb w łeb) zostaje przegrupowany do kategorii B.
Konie 2-letnie pełnej krwi angielskiej zaczynają biegać od dnia 1 czerwca w grupie II lub w gonitwach próbnych i do końca bieżącego roku będą przesuwać się w grupach zgodnie z wygranymi gonitwami. Zwycięzca Gonitwy Próbnej (także łeb w łeb) zostaje przegrupowany do kategorii B.
W przegrupowaniu koni na sezon letni konie 3-letnie i starsze pełnej krwi angielskiej oraz 4-letnie i starsze konie arabskie czystej krwi zostają przegrupowane na zasadzie wygranych nagród w sezonie wiosennym bieżącego roku w następujący sposób:
1) wszystkie konie zostają przesunięte o jedną grupę lub kategorię niżej, z wyjątkiem:
a) koni, które wygrały gonitwę kategorii A,
b) koni, które wygrały sumę nagród w wysokości najniższej pierwszej nagrody kategorii A dla danej rasy,
c) koni, które wygrały samodzielnie grupę lub kategorię niższą od tej, w której się znajdowały, z wyłączeniem koni kategorii A, które wygrały handikap grupowy,
Podczas przegrupowania na sezon letni tworzy się IV grupę koni, które w sezonie wiosennym bieżącego roku nie wygrały gonitwy III grupy.
Konie 3-letnie i starsze pełnej krwi angielskiej oraz 4-letnie i starsze konie arabskie czystej krwi po wygraniu jednorazowo 125 proc. najniższej pierwszej nagrody kategorii A dla danej rasy zostają przegrupowane co najmniej do kategorii B, a po wygraniu jednorazowo 250 proc. najniższej pierwszej nagrody kategorii A dla danej rasy – do kategorii A (nie dotyczy handikapów).
Wszystkie gonitwy handikapowe wygrane w kraju i w innym państwie bez względu na wysokość nagrody przesuwają konia o jedną grupę, z wyjątkiem koni kategorii A, które po wygraniu handicapu grupowego są traktowane jak konie, które wygrały grupę niżej. Przepis dotyczy koni wszystkich ras.
Handikap generalny jest prowadzony na bieżąco i ogłaszany w każdy poniedziałek przed dniem zapisów w siedzibie klubu. Koń zostaje ujęty w handikapie generalnym przed sezonem, jeżeli był ujęty w handikapie generalnym po sezonie roku poprzedniego. Koń, który nie był ujęty w handikapie generalnym przed sezonem, zostanie w nim ujęty, jeżeli w bieżącym sezonie ukończył przynajmniej dwie gonitwy i nie został w żadnej z nich zdyskwalifikowany. Po dniu Derby dla koni pełnej krwi angielskiej w handikapie generalnym zostaną ujęte tylko te konie, które w bieżącym sezonie ukończyły przynajmniej dwie gonitwy i nie zostały w żadnej z nich zdyskwalifikowane. Przy ustalaniu w handikapie generalnym wagi danego konia, który nie był w nim ujęty przed sezonem, nie uwzględnia się startów tego konia w innym państwie.
Jeżeli między ogłoszeniem wagi, jaką mają nieść poszczególne konie w gonitwie handikapowej, a chwilą ważenia jeźdźca do gonitwy, koń wygrał gonitwę, wówczas otrzymuje dodatkowo 2 kg nadwagi za każdą wygraną gonitwę.

Konie pełnej krwi angielskiej rozpoczynają wyścigową karierę w wieku dwóch lat. Oczywiście, zdarzają się wyjątki. Pewna liczba folblutów wychodzi do startu w wieku trzech lat, a nieliczne rozpoczynają kariery jak czterolatki lub nawet starsze. To trener wraz z właścicielem podejmują decyzję, kiedy dany wierzchowiec po raz pierwszy weźmie udział w gonitwie.
W Polsce rozgrywane są gonitwy o Nagrodę Próbną. Odbywają się one w pierwszej części sezonu i jest ich kilka (w roku 2013 rozegrano siedem takich biegów). Zwycięzca takiej gonitwy zostaje zaliczony od razu w kategorii B i od tej pory może startować tylko w biegach imiennych (czyli tych najważniejszych i wyżej dotowanych).
Dwulatki zaczynają na Służewcu biegać w czerwcu – wówczas jest też rozgrywany pierwszy z biegów o stosunkowo wysoko notowaną Nagrodę Próbną. Pod koniec lipca rozgrywana jest pierwsza gonitwa inaugurująca zmagania na poziomie poza grupowym o Nagrodę Dorpata. Najważniejszy wyścig dla tej kategorii wiekowej (Nagroda Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi), rozgrywany jest podczas Jesiennej Gali w ostatnią niedzielę września lub na początku października. Miesiąc później osobno rywalizują najlepsze klacze (Nagroda Efforty), oraz osobno ogiery i wałachy (Nagroda Mokotowska).
Sklasyfikowany w kategorii A dwulatek ma jeszcze możliwość startu w biegu o Nagrodę Criterium. Jest to jedyny wyścig, w którym dwuletnie folbluty mogą ścigać się ze starszymi konkurentami.
Spis gonitw poza grupowych dla dwulatków (kolejność chronologiczna):
– Dorpata (kat. B, 1200 m),
– Skarba (kat. B, 1300 m),
– Dakoty (kat. A, 1300 m),
– Cardei (kat. B, 1200 m),
– Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (kat. A, 1400 m),
– Efforty (kat. A, 1400 m),
– Mokotowska (kat. A, 1600 m),
– Nemana (kat. B, 1400 m)

W odróżnieniu od wyścigów dla dwulatków, gonitwy dla starszych koni podzielone są na sześć kategorii. Do znanych już II gr., I gr., kat. B, kat. A, dochodzą nam dwie niższe: III gr. i pojawiająca się dopiero w drugiej części sezonu IV gr.
Dla tej grupy wiekowej najważniejszym wyścigiem sezonu jest wyścig Derby. Właśnie pod kątem tej gonitwy trenerzy układają plan szkoleniowy i startowy dla swoich najlepszych trzylatków. Najbardziej popularną kolejnością występów wierzchowca szykowanego do biegu o błękitną wstęgę Derby są nagrody Strzegomia, Rulera i Iwna. Alternatywną ścieżką przygotowania konia do Derby jest udział w gonitwach o nagrody Irandy i Aschabada. Klacze mogą ścigać się z ogierami, ale zazwyczaj trenerzy wybierają dla nich wariant szlifowania formy w wyścigach wyłącznie dla nich, o nagrody Wiosenną i Soliny. Następnie trener wraz z właścicielem muszą zdecydować czy ich klacz ma wystartować w biegu o błękitną wstęgę, czy też należy ją wycofać, żeby za miesiąc była bardziej świeża od uczestniczek Derby w wyścigu Oaks, nazywanym Derby dla klaczy.
W sierpniu konie trzyletnie rozpoczynają rywalizację ze starszymi. Zazwyczaj te drugie mają przewagę, ponieważ są już w pełni dojrzałe i bardziej doświadczone w rywalizacji na torze. Szanse rocznika derbowego zwiększa się poprzez różnice w niesionych wagach. Jeśli znajdzie się wierzchowiec, który w danym sezonie wygrał gonitwy Rulera oraz Derby, to w biegu o Nagrodę St. Leger staje przed niepowtarzalną szansą zdobycia „potrójnej korony”. Zwycięzca tych trzech klasycznych gonitw udowadnia swoją wielką klasę i uniwersalność, a w historii zapisuje się na stałe.
Najbardziej prestiżowym, obok Derby, wyścigiem w sezonie jest Wielka Warszawska (koniec września). Biorą w niej udział wszystkie najlepsze w kraju konie 3-letnie i starsze. Zawsze jest to niezwykłe widowisko i prawdziwe wyścigowe święto.
Spis gonitw poza grupowych dla trzylatków (kolejność chronologiczna):
– Irandy (I gr., 2000m),
– Strzegomia (kat. B, 1600 m),
– Wiosenna (kat. A, 1600 m),
– Rulera (kat. A, 1600 m),
– Soliny (kat. B, 2200 m),
– Iwna (kat. A, 2200 m),
– Aschabada (kat. B, 2200 m),
– DERBY (kat. A, 2400 m),
– Liry (Oaks) (kat. A, 2400 m)

Starsze roczniki w pierwszej części sezonu rywalizują w innych gonitwach niż trzylatki. Dla nich najważniejszymi wyścigami są Nagroda Prezesa Totalizatora Sportowego (d. Prezesa Rady Ministrów), a w drugiej części sezonu Wielka Warszawska, w której rywalizują już z rocznikiem derbowym. Przygotowania do pierwszego z wyścigów wiążą się zazwyczaj ze startami w połowie maja (Nagroda Golejewka) oraz w połowie czerwca (Nagroda Widzowa). W drugiej części roku konie starsze startują w tych samych gonitwach co trzylatki.
Spis gonitw poza grupowych dla 4-letnich i starszych koni (kolejność chronologiczna):
– Golejewka (kat. B, 2000 m),
– Widzowa (kat. B, 2400 m),
– Prezesa TS (kat. A, 2600 m)
Gonitwy porównawcze (kolejność chronologiczna):
– Jaroszówki (kat. B, 1300 m),
– Haracza (kat. B, 1400 m),
– Rzecznej (kat. A, 1600 m),
– Syreny (kat. A, 1400 m),
– Kozienic (kat. A, 2000 m),
– Deer Leapa (kat. B, 1300 m),
– SK Krasne (kat. A, 2200 m),
– St. Leger (kat. A, 2800 m),
– Przedświta (kat. B, 1600 m),
– „Życia Warszawy” (kat. B, 2000 m),
– Mosznej (kat. A, 1600 m),
– Wielka Warszawska (kat. A, 2600 m),
– Pink Pearla (kat. B, 1800 m),
– Sac-a-Papier (kat. B, 3200 m),
– Criterium (kat. A, 1300 m)

Zupełnie oddzielną grupę tworzą konie rywalizujące w cyklu gonitw na dystansach do 1600 m. W rywalizacji grupowej wygląda to podobnie, jak u długodystansowców – do lipca 3-latki ścigają się oddzielnie, a konie starsze oddzielnie. Jednak w biegach kat. A i B nie ma już takiego podziału. Trzylatki od początku sezonu rywalizują z końmi starszymi, korzystając z ulg wagi (niosą kilka kg mniej). Wyścigi o Nagrody Jaroszówki i Haracza są sprawdzianami przed kończącym rywalizację krótkodystansowców w pierwszej części sezonu biegiem o Nagrodę Rzecznej. Po przerwie letniej najważniejsze są gonitwy o Nagrody Syreny (koniec lipca), Mosznej (koniec września) oraz Criterium (połowa listopada) – tu do rywalizacji mogą włączyć się dwulatki.

Konie pełnej krwi hodowane w Polsce są cenione za granicą głównie z tego względu, że niektóre z nich bardzo dobrze radzą sobie w gonitwach płotowych i przeszkodowych. Na Służewcu odbywają się tylko biegi z plotami. Jest to bardzo widowiskowa konkurencja. Folbluty zaczynają rywalizację w niej dopiero w wieku trzech lat, ponieważ wcześniej byłoby im trudno wytrzymać obciążenia treningowe związane ze skakaniem. Na początku sezonu w gonitwach płotowych biorą udział tylko konie 4-letnie i starsze, a najlepszego z nich wyłania bieg o Nagrodę 1.Dywizji Kawalerii Wojska Polskiego. W połowie roku rywalizację rozpoczynają 3-latki, ale wówczas ścigają się jeszcze w oddzielnych gonitwach niż konie starsze. Dopiero pod koniec września następuje porównanie tych dwóch grup wiekowych (Nagroda Hubala). Najważniejszym wyścigiem płotowym w całym sezonie jest rozgrywana pod koniec października Wielka Służewiecka, w której udział biorą wszystkie najlepsze konie specjalizujące się w tej dyscyplinie. Warto dodać, że wszystkie gonitwy płotowe w Polsce są międzynarodowe, więc mogą w nich startować trenowane zagranicą wierzchowce.
Gonitwy płotowe zaplanowane w sezonie 2013 na Służewcu (kolejność chronologiczna):
– Mem. dr A. Falewicza (dla 4-letnich i starszych koni, dystans 3000 m),
– Hadriana (4+, 3400 m)
– 1.Dywizji Kawalerii WP (4+, 3800 m)
– Memoriał J. Eliasa (4+, 3600 m)
– Bojgarda (3, 2800 m)
– Kastora (3, 2800 m)
– Hubala (3+, 2800 m)
– Wielka Służewiecka (3+, 3200 m)
– Zamknięcia Sezonu Płotowego (3+, 3000 m)

Pierwszy sezon startów koni czystej krwi arabskiej w wielu elementach przypomina początki kariery folblutów. Araby w Polsce zaczynają brać udział w wyścigach w wieku trzech lat. Gonitwy dzieli się na 4 kategorie identycznie jak w przypadku koni pełnej krwi (II gr., I gr., kat. B, kat. A).
Trzylatki zaczynają na Służewcu biegać już na początku maja. W czerwcu odbywa się inaugurująca zmagania na poziomie poza grupowym gonitwa o Nagrodę Europejczyka. Najważniejszy bieg dla tej kategorii wiekowej (Nagroda Białki) jest rozgrywany podczas Międzynarodowego Dnia Arabskiego – dużego święta sympatyków wyścigów tej rasy w trzeciej dekadzie sierpnia. Niecałe dwa miesiące później odbywa się inny ważny wyścig (Nagroda Sambora), który różni się od poprzedniego tym, że mogą w nim startować wyłącznie wierzchowce wpisane do Polskiej Księgi Stadnej Koni Czystej Krwi (PASB).
Pod koniec sezonu trzylatki mogą podjąć rywalizację ze starszymi końmi w biegu o Nagrodę Porównawczą (PASB).
Spis gonitw poza grupowych dla trzylatków (kolejność chronologiczna):
– Europejczyka (kat. B, 1600 m),
– Koheilana I (kat. B, 1800 m),
– Amuratha (kat. B, 2000 m),
– Białki (kat. A, 2000 m),
– Baska (kat. B, 2000 m),
– Sambora(kat. A, 2200 m),
– Sasanki (kat. B, 2000 m),
– Piechura (kat. B, 2000 m),
– Czorta(kat. B, 2200 m)

Najważniejszym wyścigiem sezonu dla czterolatków arabskich polskiej hodowli są Derby (PASB)rozgrywane pod koniec lipca. Miesiąc wcześniej większość koni do niego zgłoszonych bierze udział w głównej próbie – biegu o Nagrodę Janowa (PASB). Zazwyczaj trenerzy klaczy unikają starć z ogierami w tych biegach i szykują je gonitwy Oaks (PASB, wrzesień). Są to jedyne trzy wyścigi przeznaczone wyłącznie dla 4-latków. Pozostałe gonitwy są otwarte również dla starszych koni. Najważniejszym w sezonie biegiem dla starszych roczników oraz arabów zagranicznej hodowli jest międzynarodowa gonitwa o Nagrodę Europy (od 2010 r. Sultan Zayed Bin Sultan Al Nahyan Cup), w której często biorą udział także konie z zagranicy.
Spis gonitw poza grupowych dla 4-letnich (kolejność chronologiczna):
– Janowa (kat. A, 2600 m),
– DERBY (kat. A, 3000 m),
– Oaks (kat. A, 2400 m)
– Biegi porównawcze (kolejność chronologiczna):
– Cometa (kat. B, 2000 m),
– Kabareta (kat. B, 2200 m),
– Ofira (kat. A, 2400 m),
– Kurozwęk (kat. B, 2600 m),
– Figaro (kat. B, 2400 m),
– Sabelliny (kat. B, 2000 m),
– EUROPY (kat. A, G3 PA, 2600 m),
– Wielkiego Szlema (kat. B, 3000 m),
– Michałowa (kat. A, 2800 m),
– Porównawcza (kat. A, 2400 m)