Od początku Wielka Warszawska, ustanowiona w 1895 roku przez ówczesnego Prezesa Towarzystwa Wyścigów Konnych w Królestwie Polskim hr. Augusta Potockiego, jako główna gonitwa sezonu jesiennego cieszyła się wielkim prestiżem w gronie hodowców i właścicieli koni, z czasem stała się też niezwykle popularna wśród mieszkańców stolicy. Ta tradycja utrzymała się do dziś.

Tworzona na wzór francuskiego Grand Prix de Paris stała się międzynarodową gonitwą porównawczą dla koni trzyletnich i starszych. Obok Derby jest najważniejszą gonitwą sezonu, najwyżej dotowaną. Jej dystans zmieniał się wielokrotnie, od 3200 m, przez 2800 m, a nawet 2400 m. Od 1949 roku konie biegają na 2600 m.

Suma nagród w I Wielkiej Warszawskiej, wynosiła ok. 11 200 rubli. Była to wówczas najwyżej dotowana gonitwa. Dla porównania ufundowana z okazji 50-lecia Towarzystwa Wyścigów Konnych w Królestwie Polskim Nagroda Jubileuszowa (1891 r.) miała wartość 6 000 rb.

Pierwszym zwycięzcą Wielkiej Warszawskiej został Aschabad, syn epokowego Rulera, pierwszego polskiego zwycięzcy Wszech Rosyjskich Derby w Moskwie w roku 1887. Oba te konie zostały wyhodowane w jednej z najstarszych polskich stadnin koni pełnej krwi angielskiej SK Krasne, założonej przez hrabiego Ludwika Krasińskiego w 1857 roku.

Wielka Warszawska nie była rozgrywana w latach 1905 – 1912 z powodu kryzysu ekonomicznego. Wznowiono ją w roku 1913, ale kolejne dwie się nie odbyły z powodu wybuchu I wojny światowej. Po ewakuacji większości polskich stajni do Odessy, Wielka Warszawska rozegrana została na tamtejszym torze w latach 1917-18.

W niepodległej Polsce WW rozgrywana była od roku 1920 aż do 1938 na torze przy ulicy Polnej. Jej patronem był Fryderyk Jurjewicz – zasłużony Prezes Towarzystwa Wyścigów Konnych. Dystans biegu w tym okresie zmieniał się dwukrotnie: od 1920 – 1932 było to wyścig na 2800, a w latach późniejszych na  2400 m.

Pierwsza po zakończeniu II wojny światowej Wielka Warszawska odbyła się w Lublinie jako Wielka Nagroda Lubelska. Rok później po raz pierwszy Wielka Warszawska rozegrana została na Służewcu. Zwycięzcą został Izan, trenowany przez Aleksandra Pacurkę i dosiadany przez Kazimierza Jagodzińskiego.

Dwukrotnie wygrywały WW: Turysta (1947-48), Demona (1964-65), Erotyk (1968-69), Kliwia (1991-92) i San Luis (2004-2005). Ten ostatni był też dwukrotnie drugi (2006-2007).

Rekord Służewca na 2600 m: 2’40,3″ ustanowił w Wielkiej Warszawskiej 2011 fenomenalny, trójkoronowany Intens, który wcześniej wygrał kolejno nagrody: Rulera, Derby i St. Leger.

Czterokrotnie Wielką Warszawską wygrały konie, które przyjechały z zagranicy (Montauciel (USA, 1994, w treningu węgierskim), Vishnu (GER, 1999), Caitano (GB, 2002, w treningu niemieckim) i Equip Hill (SE, 2007).

W ostatnich 26 sezonach 10 razy wygrywali zwycięzcy Derby: Kliwia (1991-92), Arctic (1998), Dżamajka (2000), Kombinacja (2001), Intens (2011), Patronus (2013), Greek Sphere (2014), Va Bank (2015) i Caccini (2016).

Najliczniejszą międzynarodową obsadę miała Wielka Warszawska w roku 2001. Na starcie stanęły cztery konie urodzone i trenowane poza granicami Polski: Laveron (GB), Ray of Light (IRE), Onkel Tom (GER), Galtee (IRE). Wygrała wtedy trenowana przez Bolesława Mazurka i dosiadana przez Emila Zaharieva Kombinacja.

Najwięcej zwycięzców – 15 – wyhodowała Stadnina Koni Golejewko. Ostatnie zwycięstwo dla tej stadniny odniosła Novara w 1990 r.

Najwięcej koni – 15 – wystąpiło w Wielkiej Warszawskiej 2012.  Zwyciężył wtedy trenowany przez Marka Nowakowskiego Camerun.

Pierwszym koniem prywatnej hodowli, który wygrał Wielką Warszawską, była w 1996 roku Bella Donna, hodowli Grzegorza Kaczmarka. W następnym sezonie zwyciężczynią została Zagara tej samej hodowli. Następnie wygrały: Night Express (hod. Adam Milewski, 2006), Merlini (Stanisław Guła, 2008), Hipoliner (Damis, 2009), Dancing Moon (Barbara i Marian Pokrywkowie, 2010), Intens (Roman Piwko, 2011), Patronus (Andrzej Zieliński, 2013).

Najwięcej zwycięstw na Służewcu – 10 – odniosły konie trenowane przez Andrzeja Walickiego: Daglezja (1971), Kasjan (1974), Księżyc (1986), Kesar (1989), Kliwia (1991-92), San Luis (2004-2005), Patronus (2013) i Greek Sphere (2014). Drugie miejsce w tej klasyfikacji zajmuje zmarły w maju br. w wieku 95 lat Stanisław Molenda.

Rekord wygranych – 8 – należy do dżokeja Jerzego Jednaszewskiego (zmarł jesienią 2009 r. w wieku 79 lat): Peary (1957), Surmacz (1959), Donna Aqui (1960), Jurysdykcja (1962), Dolores (1967), Driada (1970), Dargin (1973), Dersław (1977).

Czterokrotnie zwyciężali: Mieczysław Mełnicki: Demona – 1964 i 1965), Jarabub (1981) i Księżyc (1986), Janusz Kozłowski (Cisów 1983), Kesar (1989) i Kliwia (1991-92) oraz Jerzy Ochocki: Dżet (1985), Omen (1987), Dietmar (1988) i Night Express (2006); trzykrotnie: Tomasz Dul (zm. 2005): Novara (1990), Artic (1998) i Dżamajka (2000) oraz Piotr Piątkowski: San Luis (2004-2005) i Camerun (2012).

Jedyną kobietą – dżokejem, która wygrała Wielką Warszawską, była zmarła w 2011 r. w wieku lat 39 Katarzyna Szymczuk. W 1995 r. odniosła ona wspaniałe zwycięstwo na Wolarzu.

Najstarszym dżokejem, który wygrał WW był Węgier Pall Kalai (na Montaucielu). Miał on wtedy 61 lat!

Bolesław Mazurek wygrał Wielką Warszawską w roku 1996 na klaczy Bella Donna jako p.o. trenera i dżokej .

Info